Over de vrijheid

Vrijheid … Wat is dat? Hoe voelt het? Wanneer is men echt vrij en wat maakt dat wij ons niet zo vrij voelen?

In welke omstandigheid ook, een verplichting, een liefdes- of familiale relatie, komt er altijd een moment waarin men het gevoel krijgt dat men vast is komen te zitten. Elke situatie, hoe comfortabel ook, leidt op den duur naar een gevoel van onvrijheid.

Vrijheid is een zeer hoge waarde bij de mens. Zeker in onze westerse maatschappij waar we het individu en zijn keuzes heel hoog achten, is vrijheid een concept wat niet los kan staan van geluk. Want men kan niet gelukkig zijn als men zich niet vrij voelt.

Er is een natuurlijke drang in elke mens om voor veiligheid te kiezen. Veiligheid is dat wat ons comfort biedt: onze eigen materiële en financiële zekerheden, maar ook onze emotionele banden. Mensen bouwen allerlei soorten relaties op met alles rond hen. Maar er komt altijd een moment waarin dat wat men wil, botst met het kader dat men zelf heeft gemaakt: zijnde de structuren waarin men zit of met de mensen waarvan men houdt. En dan voelt men zich niet meer vrij!

Dit gevoel van onvrijheid ontstaat allereerst wanneer je anderen niet wil kwetsen, zeker als deze mensen op een of andere manier afhankelijk zijn van jou. Misschien zit je vast in bepaalde verplichtingen of afspraken of voel je je lichamelijk niet vrij door ziekte of omdat je jouw ware aard moet onderdrukken. Hoe dan ook, de vrijheid die je wil, zit meestal aan de andere kant van de muur waarachter jij staat. Voor eenieder ziet deze vrijheid er zeer anders uit, terwijl de beperkingen meestal te reduceren zijn tot één: men staat voor een muur die men zelf heeft gebouwd.

Het zijn niet de mensen om ons heen die ons binden of beperken, het zijn niet de kaders of de verplichtingen waaraan wij vast zitten, maar enkel onze onwilligheid om banden te verbreken of structuren te doen veranderen. Soms omdat de consequenties niet te overzien zijn, soms omdat men bang is om deze consequenties niet te kunnen dragen.

Binnen dit kader is vrijheid iets waar men naar verlangt, maar waar men tegelijkertijd ook bang van is. Een ‘absolute vrijheid’ zou betekenen dat men bereid zou zijn om alle draadjes los te knippen die iemand vast houden. Maar geven deze draadjes ook geen zekerheid? Is dit niet waar wij allemaal onbewust op zoek naar zijn?

Vrijheid daarentegen is iets wat sterk afhangt van onze perceptie want in wezen is men altijd vrij. Om daar een voorbeeld van te geven maak ik graag gebruik van het verhaal van de bavianen en de boeren.

In Afrika lopen de bavianen vrij op de akkers en als de boeren bavianen willen vangen graven ze een gat in de grond waarin ze noten leggen. De bavianen zijn zeer nieuwsgierige wezens en ze volgen het proces van het graven en hoe de boer de noten in het gat legt.

Als de boer klaar is, gaat de baviaan kijken wat erin ligt. Hij ruikt de noten, wil ze pakken, en steekt zijn hand erin. Hij pakt de noten in zijn vuist en plots zit hij vast want de opening van het gat is zo klein dat de baviaan niet naar buiten kan terwijl hij de noten nog in zijn hand vast houdt. De baviaan zal de noten nooit los laten, met als gevolg dat dit hem zijn vrijheid kost.

Net zoals de bavianen zetten wij onszelf ook vast met datgene wat wij in wezen zo graag willen.

Snak je naar vrijheid?

Voordat je iedereen de schuld geeft voor jouw actuele toestand, ga eerst na wat datgene is wat je zo graag hebt gewild en nu ook hebt gekregen. Weet eerst wat je onvrij maakt om jezelf daaruit te kunnen bevrijden. Wat hou je zo graag vast?

Is je vrijheid je meer dierbaar dan datgene wat je zekerheid biedt? Dan heb je enkel de moed nodig om hiermee te kunnen breken.

Kom je er achter dat het voorwerp van jouw begeerte veel belangrijker is dan je vrijheid, dan zal je jouw behoefte aan vrijheid vorm moeten geven binnen deze grenzen.

Meestal is het verlangen naar vrijheid een behoefte om los te breken van iets. Hier zijn onze eigen gewoontes of verslavingen het moeilijkste obstakel op de weg. Om daar mee te kunnen breken heeft men discipline nodig en mentale veerkracht om zijn eigen perceptie te kunnen ombuigen.

Maar ik moet jullie vrijheidszoekers even teleurstellen want de enige vrijheid die er is, zit tussen onze oren.

De ‘absolute vrijheid’ bestaat eigenlijk niet want niemand is in wezen vrij in onze maatschappij. Het is onmogelijk om vrij te zijn en tegelijkertijd te voldoen aan de wetten en aan het economische stelsel van onze wereld. Het is het ene of het andere, net zoals men niet kan zwemmen zonder eerst nat te worden. De enige vrijheid die wij als mensen binnen deze stelsels hebben is onze mentale vrijheid.

Voor degenen die zich durven los te maken van de maatschappij, is de vrijheid een grote mate van zelfvoorzienend en “off the grid” durven leven. En alsnog is het best mogelijk dat wat je nu vrij maakt, later weer je kooi zal worden. Als je dat maar weet!